Μέννη Σακλαμάκη-Κοντού,
Δ/ντρια Μονάδας Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών
Νοσοκομείου ΜΗΤΕΡΑ

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, πρόωρα θεωρούνται τα νεογνά, που γεννιούνται, προτού συμπληρώσουν τις 37 εβδομάδες κύησης.

Οι πρόωροι τοκετοί αποτελούν περίπου το 10% του συνόλου των τοκετών παγκοσμίως και υπολογίζονται σε 13 εκατομμυρια ετησίως.

Έχει παρατηρηθεί σταδιακή άνοδος των προώρων τοκετών τις τελευταίες δεκαετίες. Στην Ελλάδα έχουμε αύξηση από περιπου το 7,5% στο 10% τα τελευταία χρόνια.

Σπουδαιότερη αιτία αύξησης των προώρων τοκετών θεωρούνται:
- η αύξηση των γεννήσεων με εξωσωματική γονιμοποίηση, που δεν φθάνουν την τελειόμηνη ηλικία.
- η αύξηση των πολύδυμων κυήσεων
- η αύξηση της ηλικίας μητέρων άνω των 35 ετών

Τα προβλήματα, που παρουσιάζουν τα πρόωρα νεογνά, είναι ποικίλα και σχετίζονται σε μεγάλο βαθμό και με το πόσο πρόωρα είναι.

Κυριότερα προβλήματα είναι:

• Αναπνευστικά, κυρίως το σύνδρομο αναπνευστικής δυσχέρειας (Σ.Α.Δ), που οφείλεται σε ανεπάρκεια του επιφανειοδραστικού παράγοντα της ουσίας, η οποία  είναι απαραίτητη για την ομαλή λειτουργία των πνευμόνων. Αντιμετωπίζεται με την χορήγηση οξυγόνου, τη μηχανική υποστήριξη της αναπνοής του νεογνού με εδικούς αναπνευστήρες και την εξωγενή χορήγηση επιφανειοδραστικού παράγοντα μετά τον τοκετό.
• Θερμική αστάθεια, γι' αυτό και τα πρόωρα νεογνά χρειάζονται να παραμείνουν για παραπάνω χρονικό διάστημα σε θερμοκοιτίδα.
• Σιτιστικά προβλήματα, που αντιμετωπίζονται με σίτιση με ειδική τεχνική με καθετήρα ή όταν η σίτιση του νεογνού δεν επιτρέπεται λόγω ιατρικών προβλημάτων, με τη χορήγηση ολικής παρεντερικής διατροφής, ενδοφλεβίως.
• Λοιμώξεις, λόγω ανωριμότητος του ανοσοποιητικού συστήματος των μικρών προώρων νεογνών , που μπορούν να απειλήσουν και την ίδια τη ζωή τους και αντιμετωπίζονται με τη χορήγηση αντιβιοτικών και άλλων ειδικών φαρμάκων, που ενισχύουν την άμυνα τους.
• Νεογνικός ίκτερος
• Απνοιες λόγω προωρότητος
• Αναιμία, που μπορεί να χρειασθεί μετάγγιση αίματος, καθώς και χορήγηση σιδήρου
• Νευρολογικά προβλήματα, όπως εγκεφαλική αιμορραγία, σπασμούς κ.α, που ρυθμίζονται ανάλογα, και επιβάλλουν την μακροχρόνια παρακολούθηση του πρόωρου νεογνού για τυχόν ψυχοκινητικά, μαθησιακά και προβλήματα συμπεριφοράς αργότερα.
• Αμφιβληστροειδοπάθεια λόγω προωρότητος, μια ειδική πάθηση των οφθαλμών, λόγω ανωριμότητος τους αμφιβληστροειδούς, κυρίως στα πρόωρα νεογνά με βάρος γέννησης λιγότερο από 1600 gr, η οποία απαιτεί την πολύ στενή παρακολούθηση από παιδοοφθαλμίατρο και την έγκαιρη θεραπευτική παρέμβαση με ειδική τεχνική με Lazer, όταν αυτό κριθεί απαραίτητο.
• Προβλήματα ακοής, που ελέγχονται με screening, με ειδικές ωτο-ακουστικές εκπομπές, πριν από την έξοδο του νεογνού από το τμήμα προώρων.

Η γέννηση ενός προώρου νεογνού, ειδικά ενός πολύ μικρού, είναι μία δυσάρεστη έκπληξη για τους γονείς και για το ευρύτερο οικογενειακό περιβάλλον.

Η επαφή των γονέων με τη Μονάδα Εντατικής Νοσηλείας (ΜΕΝΝ), με τα περίπλοκα σύγχρονα μηχανήματα, τους αναπνευστήρες, τα monitors, και η θέα του αδύναμου, εύθραυστου μικρού μωρού τους στη θερμοκοιτίδα τούς γεμίζει με άγχος, ανησυχία, φόβο, ανασφάλεια και καμμία φορά και αισθήματα ενοχής.

Πρέπει να γνωρίζετε, όμως, ότι η επιστήμη έχει κάνει τεράστια άλματα στον τομέα της Νεογνολογίας τις τελευταίες δεκαετίες.

Εξάλλου, η καλύτερη οργάνωση των Μονάδων Εντατικής Νοσηλείας, ο εξοπλισμός της με σύγχρονα μηχανήματα και η στελέχωσή της με το κατάλληλο νοσηλευτικό προσωπικό και με εξειδικευμένους νεογνολογικούς ιατρούς, συνέβαλαν, ώστε τις τελευταίες δεκαετίες να αυξηθεί σημαντικά η επιβίωση των μικρών προώρων νεογνών, χωρίς, ταυτόχρονα, να αυξηθούν τα νευρολογικά ή ψυχοκινητικά προβλήματα των νεογνών, που επιβιώνουν.

Έτσι, σήμερα η επιβίωση πολύ μικρών προώρων νεογνών, με βάρος γέννησης 500 gr ή 25 εβδομάδες κύησης, δεν αποτελεί πλέον όνειρο, αλλά ζωντανή πραγματικότητα.