Τι είναι ο εμετός;

Ο εμετός είναι η βίαιη αποβολή του περιεχομένου του στομαχιού από το στόμα. Διαφέρει από την παλινδρόμηση, η οποία, στην περίπτωση των βρεφών, συνίσταται στην αβίαστη επιστροφή μιας μικρής ποσότητας γάλακτος με το ρέψιμο.

Ο εμετός μπορεί να περιγραφεί με διάφορους τρόπους – αυτή η περιγραφή είναι πολύ σημαντική, γιατί συμβάλλει στον καθορισμό του προβλήματος. Για παράδειγμα, ο εμετός καλείται ρουκετοειδής όταν το περιεχόμενο του στομαχιού (έμεσμα) εκτινάσσεται από το στόμα με τέτοια ταχύτητα, ώστε θα μπορούσε να φτάσει σε έναν τοίχο που απέχει ένα μέτρο. Ο γιατρός θα ρωτήσει αν το έμεσμα έχει σκούρο πράσινο χρώμα (που δηλώνει την παρουσία χολής) ή αν περιέχει αίμα. Το αίμα έχει έντονο ερυθρό χρώμα αν είναι φρέσκο, αλλά αν έχει παραμείνει στο στομάχι για κάποιο διάστημα, μπορεί να μοιάζει με αλεσμένους κόκκους καφέ.

Συχνά, το έμεσμα φαίνεται να είναι ατελώς χωνευμένη τροφή. Ωστόσο, αν οι εμετοί συνεχιστούν και το στομάχι αδειάσει κι άλλο, το έμεσμα αποκτά ένα κιτρινωπό χρώμα που οφείλεται στα υγρά του στομαχιού. Ορισμένες φορές μπορεί να έχει υδαρή όψη.

Συνήθως, ο εμετός εξέρχεται από το στόμα, αλλά μπορεί να εξέλθει και από τη μύτη. Το γεγονός αυτό μπορεί να αναστατώσει τους γονείς, αλλά δεν δηλώνει σοβαρότερα αίτια του εμετού.


Τι μπορεί να προκαλέσει εμετό;

Ένα παιδί μπορεί να κάνει εμετό για πολλούς λόγους. Ορισμένοι δεν είναι ανησυχητικοί, όμως κάποιοι άλλοι μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο ακόμα και τη ζωή του παιδιού, γι’ αυτό και απαιτούν άμεση ιατρική παρέμβαση.

Η ηλικία του παιδιού, η γενική συμπεριφορά του, η παρουσία άλλων αρρώστων στον ίδιο χώρο, η συχνότητα και η ποσότητα των εμετών, η διάρροια και η παρουσία χολής ή αίματος στο έμεσμα είναι μερικοί από τους παράγοντες που συμβάλλουν στον καθορισμό των αιτίων του εμετού.

Λοίμωξη. Σε γενικές γραμμές, το συνηθέστερο αίτιο των εμετών είναι οι λοιμώξεις. Πολλές λοιμώξεις συνοδεύονται από πυρετό. Συνεπώς, ο πυρετός δηλώνει ότι για τον εμετό ενοχοποιείται κάποια λοίμωξη.

Οι γαστρεντερίτιδες είναι συνήθεις στα μικρά παιδιά και, γενικά, αρχίζουν με πυρετό και εμετούς, ενώ σύντομα ακολουθούν και οι διάρροιες. Συνήθως προκαλούνται από ιούς με υψηλή μεταδοτικότητα, πράγμα που σημαίνει ότι μπορεί να προσβληθούν και άλλα μέλη της οικογένειας. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι εμετοί καταλαγιάζουν εντός 24-48 ωρών. Σπάνια απαιτείται συγκεκριμένη θεραπευτική αγωγή, εφόσον το παιδί δεν αφυδατωθεί.

Η σοβαρότερη λοίμωξη που προκαλεί εμετούς, είναι η μηνιγγίτιδα. Παρότι σπάνια, είναι εξαιρετικά επικίνδυνη και μπορεί να αποβεί μοιραία, αν δεν διαγνωστεί και αντιμετωπιστεί εγκαίρως. Τα παιδιά με μηνιγγίτιδα αναφέρουν υψηλό πυρετό και δυσκαμψία στον αυχένα και είναι ευερέθιστα, πολύ ανήσυχα ή ληθαργικά. Ωστόσο, στα βρέφη, αυτά τα συμπτώματα μπορεί είτε να απουσιάζουν είτε να είναι δυσδιάκριτα.

Εμετοί μπορεί να προκληθούν και από τις ουρολοιμώξεις. Στα συμπτώματα περιλαμβάνονται η συχνουρία, η δυσουρία ή η ακράτεια, ενώ το παιδί μπορεί επίσης να εμφανίσει υψηλό πυρετό και οσφυαλγία. Και σε αυτή την περίπτωση, τα βρέφη θα εμφανίζουν μόνο πυρετό και εμετούς. Ωστόσο, οι γονείς μπορεί να αντιληφθούν δυσοσμία στα ούρα, όταν αλλάζουν τις πάνες του μωρού.

Οι λοιμώξεις που πλήττουν τα αυτιά, το λάρυγγα και το θώρακα (όπως η πνευμονία, ο κοκίτης και η βρογχιολίτιδα) μπορεί να προκαλέσουν εμετούς, οι οποίοι, ωστόσο, οφείλονται στον έντονο βήχα. Σε αυτή την περίπτωση, ο εμετός του παιδιού περιέχει βλέννες.

Εντερική απόφραξη. Οποιοδήποτε πρόβλημα προκαλεί εντερική απόφραξη, συνεπάγεται εμετούς. Αν η απόφραξη εντοπίζεται μετά το πρώτο τμήμα του λεπτού εντέρου, εκεί όπου η χολή χύνεται στο έντερο, το έμεσμα θα περιέχει χολή. Για παράδειγμα, σε ορισμένες σπάνιες περιπτώσεις, ένα νεογέννητο παιδί μπορεί να εμφανίζει αποτυχία της φυσιολογικής στροφής του εντέρου. Αυτό σημαίνει ότι πολλές έλικες του εντέρου δεν βρίσκονται σε φυσιολογική θέση και συνεπώς μπορεί να συστραφούν, προκαλώντας απόφραξη. Έπειτα, επειδή το έντερο δεν βρίσκεται σε φυσιολογική θέση στην κοιλιακή κοιλότητα, συστρέφεται, προκαλώντας απόφραξη και εμετούς.

Ο εγκολεασμός είναι άλλη μια αποφρακτική αιτία εμετών. Συνήθως παρατηρείται σε παιδιά κάτω των 2 ετών. Κατά τον εγκολεασμό, ένα τμήμα του εντέρου εισδύει στην παρακείμενη μοίρα του εντερικού αυλού, προκαλώντας εντερική απόφραξη. Επιπλέον, αυτή η πάθηση εμποδίζει την παροχή αίματος και θρεπτικών ουσιών στο τμήμα του εντέρου που πιέζεται.

Ο εγκολεασμός δεν είναι συνήθης, αλλά πρέπει να εντοπιστεί όσο το δυνατόν συντομότερα από το γιατρό, γιατί απαιτεί άμεση αντιμετώπιση. Συνήθως, το μωρό είναι ωχρό και υποτονικό, ενώ υποφέρει από σφοδρούς κοιλιακούς σπασμούς και «μαζεύει» τα πόδια του. Συχνά, ο πόνος συνοδεύεται από κόπρανα με αίμα που έχουν όψη μαρμελάδας φραγκοστάφυλου.

Αν το παιδί έχει υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση στην κοιλιακή χώρα, μπορεί να εμφανίσει απόφραξη εξαιτίας του σχηματισμού ουλώδους ιστού. Συνεπώς, ο εμετός με χολή ύστερα από μια χειρουργική επέμβαση θα πρέπει να μας προειδοποιεί για την πιθανότητα εντερικής απόφραξης. Βέβαια, δεν οφείλονται όλοι οι εμετοί με χολή σε εντερική απόφραξη. Αν η απόφραξη εντοπίζεται σε ανώτερο σημείο του εντέρου (για παράδειγμα, στον πυλωρό), συνήθως ο εμετός δεν περιέχει χολή. Ωστόσο, σε αυτή την περίπτωση, ο εμετός είναι ρουκετοειδής. Αυτή η κλινική εικόνα απαντάται σε αγόρια ηλικίας 2 εβδομάδων έως και 2 μηνών.

Η σκωληκοειδίτιδα απαντάται γενικά σε μεγαλύτερα παιδιά και εφήβους. Οφείλεται σε απόφραξη και φλεγμονή της σκωληκοειδούς απόφυσης. Συνήθως συνεπάγεται πόνο στην κοιλιακή χώρα, αρχικά γύρω από τον αφαλό κι έπειτα προς το δεξί τμήμα της βουβωνικής χώρας. Η σκωληκοειδίτιδα συνοδεύεται συχνά από πυρετό και εμετούς, ενώ το παιδί θέλει να μένει ακίνητο, επειδή ο βήχας και η μετακίνηση επιδεινώνουν τον πόνο.

Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση. Στους πρώτους μήνες της ζωής, το συνηθέστερο αίτιο των εμετών είναι η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση. Πρόκειται για ένα στάδιο φυσιολογικής εξέλιξης για πολλά βρέφη και προκαλείται από μια μικρή ανεπάρκεια της βαλβίδας που παρεμβάλλεται μεταξύ οισοφάγου και στομαχιού. Ο ανεπαρκής μυϊκός τόνος και η τάση των βρεφών να ξαπλώνουν μετά το τάισμα επιδεινώνουν το πρόβλημα.

Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση είναι η παλινδρόμηση του περιεχομένου του στομαχιού. Αν το παιδί παίρνει βάρος φυσιολογικά, δεν εμφανίζει δυσφορία και δεν έχει πυρετό, δεν χρειάζεται να επέμβουμε, καθώς το πρόβλημα παρέρχεται μόνο του. Συνήθως, υποχωρεί στην ηλικία των 9-12 μηνών, προς μεγάλη ανακούφιση των γονιών.


Νευρολογικά αίτια εμετού

Τα παιδιά με παθολογικούς παράγοντες που αυξάνουν την ενδοκρανιακή πίεση, συχνά κάνουν εμετούς. Ουσιαστικά, ο εμετός μπορεί να αποτελεί την πρώτη ένδειξη ενός τέτοιου προβλήματος. Σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις, ο εμετός μπορεί να δηλώνει την ύπαρξη όγκου στον εγκέφαλο και να συνοδεύεται από έντονο πονοκέφαλο, ειδικά νωρίς το πρωί. Ο εμετός, όταν παρουσιάζεται, συνοδεύεται σπάνια από διάρροια ή πυρετό.

Η ενδοκρανιακή αιμορραγία συνήθως εμφανίζεται ύστερα από τραυματισμό και μπορεί να εκδηλωθεί με εμετό. Ωστόσο, ο εμετός που εμφανίζεται ύστερα από κρανιακές κακώσεις, οφείλεται συνήθως σε διάσειση.

Οι ημικρανίες συνοδεύονται συχνά από ναυτία και εμετούς. Οι περιοδικοί εμετοί είναι ένα ασυνήθιστο πρόβλημα, παρόμοιο με τις ημικρανίες. Τα παιδιά που έχουν περιοδικούς εμετούς, κάνουν συχνά εμετό για 1-2 μέρες. Έπειτα, το φαινόμενο καταλαγιάζει για αρκετές εβδομάδες ή ακόμα και για μήνες, προτού εμφανιστεί ξανά ύστερα από ένα διάστημα. Σε αυτά τα παιδιά πρέπει να χορηγούνται υγρά ενδοφλεβίως, ώστε να προληφθεί η αφυδάτωση.

Αν το παιδί κάνει εμετό μόνο κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού, το πιθανότερο είναι ότι υποφέρει από ναυτία οφειλόμενη στη μετακίνηση.


Διαβάστε αύριο: Πότε πρέπει να ανησυχώ αν το παιδί μου κάνει εμετό, Πως αντιμετωπίζεται ο εμετός.