Νίκος Βουδούρης
Παιδίατρος - Νεογνολόγος
Μέλος Επιστημονικού Συμβουλίου ΜΗΤΕΡΑ


Ο όρος ατύχημα, στην κυριολεξία, σημαίνει συμβάν που οφείλεται στην έλλειψη τύχης. Σήμερα πιστεύουμε πως 9 στις 10 φορές το ατύχημα οφείλεται σε ανθρώπινο λάθος, σε αμέλεια ή περιφρόνηση του κινδύνου. Ειδικότερα στα ατυχήματα των παιδιών, η άγνοια των γονιών και όλων όσων έχουν την επιμέλεια τους αποτελεί έναν επιπρόσθετο σημαντικό αιτιολογικό παράγοντα. Ως εκ τούτου, τα ατυχήματα δεν είναι κακοτυχία, είναι νόσος που παίρνει διαστάσεις επιδημίας.

Στα παιδιά, τα ατυχήματα αποτελούν την πρώτη αιτία θανάτου. Οι λόγοι είναι πολλοί και οφείλονται, κυρίως, στην ανωριμότητα της μικρής ηλικίας και εκφράζεται με αυξημένη περιέργεια, με τάση για εξερεύνηση και με εγωκεντρική σκέψη. Ενώ η ανάπτυξη της αδρής κινητικότητας είναι προοδευτική και υπάρχει ελλιπής συντονισμός των κινήσεων, η αντίληψη του κινδύνου και η συνειδητοποίηση της σχέσης αιτίου-αποτελέσματος είναι σημαντικά μειωμένη.

Τα ατυχήματα διαφέρουν ανάλογα με την ηλικία. Στη βρεφική ηλικία κατά σειρά συχνότητας παρατηρούνται ατυχήματα από πτώση, από εισρόφηση ξένου σώματος και ασφυξία, από δηλητηριάσεις και από εγκαύματα. Ομοίως, στην προσχολική ηλικία οι πτώσεις κατέχουν την πρώτη θέση και ακολουθούν ο πνιγμός, οι δηλητηριάσεις και τα εγκαύματα.


Ατυχήματα στο σπίτι

Στα μικρότερα των 5 ετών παιδιά, τα ατυχήματα στο σπίτι και τον περιβάλλοντα χώρο υπερβαίνουν το 60% του συνολικού αριθμού των ατυχημάτων. Το συχνότερο ατύχημα είναι η πτώση. Ακολουθεί η δηλητηρίαση (απορρυπαντικά, καθαριστικά και λευκαντικά αφορούν το 50% των μέσων δηλητηρίασης από είδη οικιακής χρήσης). Συχνή είναι, επίσης, η δηλητηρίαση από τον καπνό του τσιγάρου, καθώς και τα εγκαύματα από αναπτήρα και σπίρτα, αλλά και από καυτό ρόφημα που ενήλικοι ρίχνουν κατά λάθος στο παιδί (επειδή σκοντάφτουν ενώ κρατούν το παιδί αγκαλιά).

• Οι πτώσεις είναι από τα πιο συνηθισμένα ατυχήματα στο σπίτι. Τα βρέφη πέφτουν 2 φορές συχνότερα από τα μικρά παιδιά και 10 φορές συχνότερα από τα μεγαλύτερα. Η πτώση του βρέφους μπορεί να γίνει από την κούνια, το κρεβατάκι, το baby relax, τις απροστάτευτες σκάλες, το γυαλισμένο πάτωμα και τη στράτα που χρησιμοποιείται αρκετά μέχρι και σήμερα.
• Η εισρόφηση ξένων σωμάτων (ξηροί καρποί, καρφίτσες, σταυρουδάκια κ.λπ.) μπορεί να συμβεί από την ηλικία των 6 μηνών.
• Τα ατυχήματα από πνιγμό στα παιδιά 2-4 ετών είναι 5 φορές περισσότερα σε σχέση με τα βρέφη και 2 φορές συχνότερα σε σχέση με τα παιδιά 6-12 ετών.
• Τα εγκαύματα είναι τα συχνότερα και σοβαρότερα ατυχήματα στο σπίτι σε παιδιά 2-5 ετών και σε αυτή την ηλικία είναι 3 φορές περισσότερα από ότι στις μεγαλύτερες. Το 80% των εγκαυμάτων συμβαίνουν στην κουζίνα του σπιτιού και λιγότερα στο υπνοδωμάτιο και στο λουτρό. Το 90% προκαλούνται από υγρή και το 10% από ξηρή θερμότητα.
• Οι πρίζες επίσης όπως και
• το μπάνιο με τα ξυριστικά και τα καλλυντικά
• Οι δηλητηριάσεις αποτελούν συχνή μορφή ατυχημάτων στα παιδιά, ευτυχώς όμως σπάνια είναι θανατηφόρες.
• Τα ατυχήματα από χρήση εργαλείων (μαχαίρια, ψαλίδια), μηχανημάτων (τρυπάνια) και όπλων είναι συχνότερα στα μεγαλύτερα παιδιά.
• Τα τσιγάρα: Η μάσηση τσιγάρου είναι από τα συχνότερα παιδικά ατυχήματα. Η ποσότητα καπνού ενός και μόνο τσιγάρου θεωρείται θανατηφόρος δόση για ένα παιδί.

Η πρόληψη των ατυχημάτων στο σπίτι αποτελεί κύριο μέλημα τόσο της Πολιτείας όσο και της ίδιας της οικογένειας. Η Πολιτεία θα πρέπει να επικεντρωθεί σε τρεις τομείς:

1. Ενημέρωση, με ειδικά σεμινάρια και εκπομπές στα ΜΜΕ, των παιδιών, των γονέων και των δασκάλων για τους τρόπους αποφυγής και προστασίας από τα ατυχήματα.
2. Ενίσχυση των Κέντρων Δηλητηριάσεως ή άλλων Ειδικών Κέντρων που έχουν ως έργο τους την πρόληψη και την αντιμετώπιση των ατυχημάτων.
3. Έλεγχος των φαρμακοβιομηχανιών, των βιομηχανιών παιχνιδιών κ.λπ., ώστε να εφαρμόζουν ειδικούς κανόνες ασφαλείας.

Η οικογένεια έχει ως χρέος να:

1. Επεμβαίνει στα σχέδια κατασκευής του σπιτιού, στη διαμόρφωση των χώρων, στην επίπλωση και στα αντικείμενα διακόσμησης και χρήσης.
2. Επιτηρεί αυστηρά την κάθε κίνηση του παιδιού, ώστε έγκαιρα να αναγνωρίζει και να φροντίζει για την αποφυγή των κινδύνων.

Διαβάστε οδηγίες για την πρόληψη των ατυχημάτων