Διατροφή και υγεία
Ιχθυέλαια και ωμέγα 3: Έχουν αξία για την υγεία μας ή είναι χάσιμο χρημάτων;
Της Βίκυς Κουρλιμπίνη
Το ιχθυέλαιο θεωρείται ευρέως ευεργετικό για την υγεία λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς του σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, τα οποία είναι απαραίτητα για τον οργανισμό, αλλά δεν μπορούν να παραχθούν από τον ίδιο.
Εκτός από την καρδιά, τα ωμέγα-3 φαίνεται να έχουν θετική επίδραση στη λειτουργία του εγκεφάλου, υποστηρίζοντας τη γνωστική υγεία και πιθανώς μειώνοντας τον κίνδυνο εμφάνισης νευροεκφυλιστικών ασθενειών. Επιπλέον, το ιχθυέλαιο έχει συσχετιστεί με οφέλη για το ανοσοποιητικό σύστημα, καθώς και με βελτίωση της υγείας του δέρματος, μειώνοντας την ξηρότητα και τη φλεγμονή σε δερματικές παθήσεις όπως το έκζεμα. Παρότι τα συμπληρώματα ιχθυελαίου είναι ευρέως διαδεδομένα, πολλοί ειδικοί τονίζουν πως τα οφέλη αυτά είναι πιο ξεκάθαρα όταν τα ωμέγα-3 προέρχονται από την κατανάλωση λιπαρών ψαριών, και όχι απαραίτητα από τη μορφή συμπληρώματος. Ωστόσο, σε άτομα που δεν καταναλώνουν ψάρια, τα συμπληρώματα μπορεί να αποτελούν έναν πρακτικό τρόπο κάλυψης των διατροφικών αναγκών σε ωμέγα-3.
"Ο κόσμος θεωρεί το ιχθυέλαιο ως ένα θαυματουργό συμπλήρωμα", λέει η Amelia Sherry, υπεύθυνη κλινικής διατροφής στο νοσοκομείο Mount Sinai, όπως μεταδίδει ο The Guardian. Τα συμπληρώματα ωμέγα-3 είναι από τα πιο δημοφιλή διατροφικά συμπληρώματα στις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ η παγκόσμια αγορά ιχθυελαίου αποτιμάται περίπου στα 3,1 δισεκατομμύρια δολάρια.
Ωστόσο, τα επιστημονικά δεδομένα δεν είναι εξίσου ξεκάθαρα. Μια μετα-ανάλυση του 2018 διαπίστωσε ότι η λήψη συμπληρωμάτων ιχθυελαίου "δεν ωφελεί την υγεία της καρδιάς ούτε μειώνει τον κίνδυνο εγκεφαλικού ή θανάτου από οποιαδήποτε αιτία". Πέρσι, μια μελέτη έδειξε ότι το ιχθυέλαιο ίσως αυξάνει τον κίνδυνο καρδιολογικών παθήσεων και εγκεφαλικού σε άτομα χωρίς προϋπάρχουσα καρδιαγγειακή νόσο. Επιπλέον, πολλά συμπληρώματα ιχθυελαίου φαίνεται να είναι ταγγισμένα.
Τι είναι τα συμπληρώματα ιχθυελαίου;
Το ιχθυέλαιο που χρησιμοποιείται στα συμπληρώματα εξάγεται από λιπαρά ψάρια όπως το σκουμπρί, ο σολομός, η ρέγκα, οι σαρδέλες και οι αντζούγιες.
Αυτό το έλαιο είναι πλούσιο σε δύο τύπους ωμέγα-3 λιπαρών οξέων: το εικοσιπενταενοϊκό οξύ (EPA) και το δοκοσαεξαενοϊκό οξύ (DHA).
"Πέρα από τα ψάρια, τα φύκια και το θαλάσσιο φύκι είναι οι μόνες άλλες πηγές αυτών των δύο τύπων ωμέγα-3", αναφέρει η Sherry.
Σε μορφή συμπληρώματος, το ιχθυέλαιο πωλείται συχνά ως κάψουλες ζελατίνης. Ωστόσο, το περιεχόμενο κάθε συμπληρώματος – για παράδειγμα, η ποσότητα EPA και DHA σε κάθε κάψουλα – δεν είναι σταθερό. Στις ΗΠΑ, τα διατροφικά συμπληρώματα δεν ρυθμίζονται από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA), εξηγεί ο καρδιολόγος Dr Stephen Kopecky από την Mayo Clinic. (Στο Ηνωμένο Βασίλειο ρυθμίζονται.)
"Πρέπει να γυρίσεις το μπουκάλι για να κοιτάξεις την ετικέτα με τα συστατικά", λέει ο Kopecky. Οι εταιρείες, προειδοποιεί, "μπορούν να αλλάξουν τις ετικέτες τους από εβδομάδα σε εβδομάδα".
Ποια είναι τα οφέλη των συμπληρωμάτων ιχθυελαίου;
Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι είναι σημαντικό να διαχωρίζουμε τα οφέλη της κατανάλωσης ψαριών από αυτά της λήψης συμπληρωμάτων ιχθυελαίου. Τα ωμέγα-3 στα ψάρια έχει αποδειχθεί ότι βοηθούν στη μείωση των φλεγμονών και της δημιουργίας πλάκας, στη μείωση της αρτηριακής πίεσης και των τριγλυκεριδίων – ενός είδους λίπους στο αίμα – και στη σταθεροποίηση και προστασία των κυτταρικών μεμβρανών στην καρδιά και τον εγκέφαλο, λέει η Sherry.
Αλλά η διατροφή είναι πολύπλοκη. Ο Kopecky λέει ότι δεν είναι σαφές αν αυτά τα οφέλη οφείλονται αποκλειστικά στα ωμέγα-3 ή σε συνδυασμό λιπαρών οξέων και του τρόπου με τον οποίο το ψάρι αλιεύθηκε, παρασκευάστηκε και σερβιρίστηκε. "Υπάρχουν πολλοί άλλοι παράγοντες", λέει.
Η τρέχουσα άνθηση των συμπληρωμάτων ιχθυελαίου οφείλεται εν μέρει σε μια μελέτη του 1985 στο New England Journal of Medicine, λέει ο καρδιολόγος Dr Steven Nissen από την Cleveland Clinic.Η μελέτη διαπίστωσε ότι "η θνησιμότητα από στεφανιαία νόσο ήταν πάνω από 50% χαμηλότερη σε όσους κατανάλωναν τουλάχιστον 30 γρ. ψάρι την ημέρα σε σύγκριση με όσους δεν έτρωγαν ψάρι".
Πράγματι, λέει ο Nissen, οι άνθρωποι που τρώνε περισσότερο ψάρι τείνουν να έχουν καλύτερη υγεία. Αλλά πιθανόν αυτό να μην οφείλεται μόνο στην κατανάλωση ωμέγα-3.
Πηγή: Capital.gr