Όταν σε ένα ζευγάρι διερευνούνται τα αίτια της υπογονιμότητας, το σπερμοδιάγραμμα αποτελεί μία από τις τρεις βασικές εξετάσεις του ζευγαριού. Εάν το σπερμοδιάγραμμα δείχνει ανωμαλίες στον αριθμό, την κινητικότητα ή τη μορφολογία των σπερματοζωαρίων, τότε ο σύντροφος παραπέμπεται στον ανδρολόγο, για να μπορέσει να διαγνώσει το πρόβλημα. Η κιρσοκήλη αποτελεί μία από αιτίες που εξετάζεται. Η πάθηση συχνά δεν εμφανίζει συμπτώματα και πολλές φορές ο άνδρας έχει γεννηθεί με συγγενή κιρσοκήλη και δεν το γνωρίζει.

Τι είναι η κιρσοκήλη;
Η κιρσοκήλη είναι φλεβική ανεπάρκεια του όρχεως. Στην κιρσοκήλη υπάρχει συστροφή και διάταση (ελικοειδής διάταση) των φλεβών του κιρσοειδούς πλέγματος των όρχεων, όπως συμβαίνει και στους κιρσούς στα πόδια.

Οι βαλβίδες των φλεβών δεν επαρκούν, υπάρχει παλινδρόμηση του αίματος, το οποίο λιμνάζει και δημιουργείται ένα ζεστό "μαξιλαράκι" πάνω από τον όρχι. Στο 90%-95% των περιπτώσεων η κιρσοκήλη εντοπίζεται στον αριστερό όρχι (λόγω διαφορών στην ανατομία της φλέβας) ενώ σπάνια μπορεί να εμφανιστεί στον δεξί όρχι ή μπορεί να υπάρχει και στους δύο όρχεις (αμφοτερόπλευρη κιρσοκήλη).

Η κιρσοκήλη έχει σαν αποτέλεσμα το αίμα να λιμνάζει στις φλέβες και να μην κυκλοφορεί φυσιολογικά στο όσχεο. Το όσχεο είναι μια ανατομική δομή στο ανδρικό αναπαραγωγικό σύστημα, που βρίσκεται κάτω από το πέος και περιβάλλει τους ανδρικούς γεννητικούς αδένες, τους όρχεις, τις επιδιδυμίδες και τους σπερματικούς πόρους. Οι δύο όρχεις βρίσκονται έξω από το σώμα (σε χαμηλότερη θερμοκρασία) και παράγουν σπερματοζωάρια και γεννητικές ορμόνες.

Κιρσοκήλη και υπογονιμότητα
Περίπου 15% των ανδρών πάσχουν από κιρσοκήλη. Το ποσοστό αυτό φθάνει το 40% στους άνδρες που διερευνούν τα αίτια της υπογονιμότητάς τους. Στους άνδρες που έχουν ήδη τεκνοποιήσει, αλλά συναντούν δυσκολίες να κάνουν και δεύτερο παιδί (δευτεροπαθής υπογονιμότητα) το ποσοστό εκείνων που αποδεικνύεται ότι πάσχουν από κιρσοκήλη μπορεί ακόμα και να διπλασσιαστεί και να φθάσει το 80%. Στους άνδρες που έχουν παθολογικές παραμέτρους στο σπερμοδιάγραμμα, ο ένας στους τέσσερις πάσχει από κιρσοκήλη.

Συμπτώματα

Σε πάρα πολλούς άνδρες, η κιρσοκήλη δεν προκαλεί συμπτώματα ή κάποια ενόχληση κι έτσι μπορεί να μην γνωρίζουν καν ότι πάσχουν από την ασθένεια.
Τα συμπτώματα της κιρσοκήλης περιλαμβάνουν:

· Εμφανή διάταση των φλεβών
· Πόνο στους όρχεις, ο οποίος επιτείνεται με την ορθοστασία ή την κούραση
· Εξόγκωμα (μάζα) στο όσχεο
· Όρχεις διαφορετικού μεγέθους
· Υπογονιμότητα

Πως επηρεάζει η κιρσοκήλη τη γονιμότητα

Η κιρσοκήλη έχει επιπτώσεις στην παραγωγή του σπέρματος. Η συμφόρηση του αίματος προκαλεί αύξηση της θερμοκρασίας στους όρχεις, ενώ μειώνεται η παροχή οξυγόνου λόγω κακής κυκλοφορίας και επηρεάζεται σημαντικά η σπερματογένεση.
Η κιρσοκήλη δηλαδή, μπορεί να επηρεάσει τη γονιμότητα επειδή μπορεί να επηρεάσει τη θερμοκρασία του όρχεως.

Η παραγωγή σπέρματος γίνεται ιδανικά σε θερμοκρασία περίπου 4 βαθμών χαμηλότερη από τη μέση θερμοκρασία του σώματος (το όσχεο και οι όρχεις βρίσκονται έξω από την σωματική κοιλότητα και έτσι εξασφαλίζεται η ιδανική θερμοκρασία για την παραγωγή σπερματοζωαρίων). Η συγκέντρωση αίματος σε μια κιρσοκήλη μπορεί να θερμάνει τους όρχεις προκαλώντας την παραγωγή λιγότερων σπερματοζωαρίων.

Στην εξέταση δείγματος σπέρματος (σπερμοδιάγραμμα) ασθενών με κιρσοκήλη εμφανίζεται ολιγοσπερμία (μειωμένος αριθμός σπερματοζωαρίων) ασθενοσπερμία (μειωμένη κινητικότητα σπερματοζωαρίων) και τερατοσπερμία (αύξηση του ποσοστού ανώμαλων μορφών των σπερματοζωαρίων). Δεν προκαλούν όλες οι κιρσοκήλες υπογονιμότητα. Έχει υπολογιστεί ότι 10%-20% των ανδρών που πάσχουν από κιρσοκήλη δυσκολεύονται να αποκτήσουν παιδί.

Η σοβαρή κιρσοκήλη πολύ συχνά διαγιγνώσκεται κατά τη διάρκεια της αξιολόγησης της γονιμότητας του ζευγαριού, εκτός κι αν ο άνδρας έχει ήδη απευθυνθεί σε ουρολόγο εξαιτίας είτε πόνου στον όρχι είτε πρηξίματος είτε κάποιου εξογκώματος που διαπίστωσε ότι υπάρχει στο όσχεο. Η άμεση παρέμβαση ουρολόγου και η χειρουργική θεραπεία της κιρσοκήλης μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα του σπέρματος σε ποσοστό που μπορεί να φθάσει έως και το 50%.

Το κείμενο επιμελήθηκε ο Ιάκωβος Σούσης Msc, FRCOG, Μαιευτήρ-Γυναικολόγος, Ιατρός Αναπαραγωγής.

Πηγή: Capital.gr