Πίνετε "κοινωνικά" αλκοόλ - μήπως όμως ανήκετε στη "γκρίζα ζώνη";




Η κατανάλωση αλκοόλ σε συγκεκριμένες κοινωνικές περιστάσεις είναι κάτι σύνηθες. Ένα ποτό με τους συναδέλφους μετά τη δουλειά, ένα κρασί με το φαγητό, ένα ποτό βλέποντας ταινία το βράδυ… Το "κοινωνικό" και με μέτρο ποτό μπορεί να μην είναι προβληματικό, ωστόσο ένας σχετικά νέος όρος που κάνει λόγο για μια "γκρίζα ζώνη" στην κατανάλωση αλκοόλ μας βάζει σε σκέψεις. Προτού όμως φτάσουμε εκεί, ας δούμε με μια ματιά τι σημαίνει αλκοολισμός και πόσο έντονο είναι το φαινόμενο στη χώρα μας.

Το πρόβλημα του αλκοολισμού

Ο αλκοολισμός αποτελεί ένα σοβαρό κοινωνικό πρόβλημα (και) στην Ελλάδα όπου η υψηλή κατανάλωση αλκοόλ αντικατοπτρίζεται στα στατιστικά στοιχεία. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), η θέση της χώρας μας στην κατανάλωση αλκοόλ ήταν από τις υψηλές, ένα καλό νέο όμως είναι την τελευταία δεκαετία έχει σημειωθεί μείωση στην κατανάλωσή του ενώ έρευνα για την κατανάλωση αλκοόλ κατά τη διάρκεια της πανδημίας δείχνει ότι υπήρξε μέτρο και όριο στην κατανάλωσή του στη χώρα μας.

Ποια είναι η διαφορά μεταξύ του αλκοολισμού και του "ίσως" αλκοολισμού;

Όταν χρησιμοποιούμε τον όρο αλκοολισμό αναφερόμαστε στη διαταραχή χρήσης αλκοόλ. Πρόκειται για τον κλινικό όρο για τον εθισμό στο αλκοόλ, μία κατάσταση που τελικά προκαλεί αλλαγές στον εγκέφαλο και καθιστά δύσκολη τη διακοπή της κατανάλωσης αλκοόλ: Κάποιος που πάσχει από διαταραχή χρήσης αλκοόλ θα συνεχίσει να πίνει ακόμη και όταν αντιμετωπίζει σοβαρές συνέπειες από τη συνήθεια αυτή.

Η διαφορά μεταξύ της διαταραχής χρήσης αλκοόλ και της γκρίζας ζώνης στην κατανάλωση αλκοόλ είναι ότι δεν πληρούνται (ακόμη;) τα κριτήρια για τη διαταραχή χρήσης αλκοόλ. Σε αυτή τη λεγόμενη γκρίζα ζώνη ανήκουν άνθρωποι που δεν καταναλώνουν αλκοόλ σε πολύ μεγάλες ποσότητες και που έχουν την ικανότητα να ελέγχουν την κατανάλωσή του.

Τι είναι, λοιπόν, η "γκρίζα ζώνη" στην κατανάλωση αλκοόλ;

Ο όρος αναφέρεται σε ένα επίπεδο κατανάλωσης αλκοόλ που τοποθετείται κάπου ανάμεσα στη μέτρια και την νοσηρή κατανάλωση. Μπορεί να περιγράψει ανθρώπους που πίνουν αλκοολούχα ποτά στην καθημερινότητά τους ή που προσπαθούν να ελέγξουν την κατανάλωσή του, αλλά που δεν μπορεί κάποιος να τους κατατάξει σε εκείνους που παρουσιάζουν πρόβλημα εξάρτησης. Μπορεί όμως οι άνθρωποι αυτοί να καταναλώνουν σταδιακά όλο και μεγαλύτερες ποσότητες αλκοόλ και να αρχίζουν να υφίστανται συνέπειες από αυτό.

Εάν οι παραπάνω περιγραφές σας βάζουν σε σκέψεις, τα δεδομένα που ακολουθούν για να περιγράψουν την γκρίζα ζώνη μπορεί να σας βοηθήσουν να ορίσετε καλύτερα το τι σημαίνει:

* Ας ξεκινήσουμε με το τι σημαίνει "μέτρια" κατανάλωση. Σύμφωνα με τους ειδικούς, όχι πάνω από μία δόση αλκοόλ τη μέρα για τις γυναίκες και όχι πάνω από δύο για τους άντρες.
* Η περιστασιακή μεγάλη κατανάλωση περιγράφεται ως τέσσερα ή περισσότερα ποτά σε μία μέρα για τις γυναίκες και πέντε ή περισσότερα για τους άντρες.
* Κάποιος θεωρείται ότι πίνει πολύ εάν ξεπερνά αυτά τα όρια τουλάχιστον πέντε ημέρες το μήνα.

Οι πότες της γκρίζας ζώνης πίνουν περισσότερο αλκοόλ από αυτό που αντιστοιχεί στη μέτρια κατανάλωση. Και παρότι το επίπεδο της κατανάλωσης μπορεί να λογίζεται ως επικίνδυνο για την υγεία τους, δεν πληρούν ακόμη τα κριτήρια για την διαταραχή του αλκοολισμού.

Ενδείξεις και συμπτώματα ότι ίσως έχετε μπει στη γκρίζα ζώνη της κατανάλωσης αλκοόλ

Προφανώς μιλάμε γενικά και κάθε άνθρωπος είναι ξεχωριστός, το ίδιο και οι συνήθειές του, αλλά κάποια "συμπτώματα" θεωρούνται κοινά στους πότες της γκρίζας ζώνης:

* Σωματικές παρενέργειες, όπως hangover, μετά από μια νύχτα ποτού
* Αύξηση της αντοχής στο αλκοόλ ώστε να χρειάζεται μεγαλύτερη ποσότητα για να επιτευχθεί το ίδιο επιθυμητό αποτέλεσμα
* Αγχώνεστε σχετικά με τη σχέση σας με το ποτό, για το μήπως πίνετε πάρα πολύ ή ότι οι άλλοι σας κρίνουν αρνητικά
* Νιώθετε ότι έχετε ανάγκη το αλκοόλ προκειμένου να χαλαρώσετε ή να διασκεδάσετε με φίλους
* Περνάτε περιόδους που μπορείτε να σταματήσετε να πίνετε, ίσως για εβδομάδες ή και μήνες, αλλά τελικά αρχίζετε πάλι να καταναλώνετε αλκοόλ

Το βρίσκετε καλή ιδέα να μειώσετε την κατανάλωση αλκοόλ;

Εάν όλα τα παραπάνω σας υποκίνησαν να πίνετε λιγότερο αλκοόλ, για οποιονδήποτε λόγο, οι παρακάτω τακτικές θα μπορούσαν να βοηθήσουν.

Σκεφτείτε σε τι σας "βοηθάει" το ποτό: Εάν πίνετε πέρα από αυτό που θεωρείται μέτριο, ίσως ήρθε η ώρα να αναλογιστείτε τι είναι αυτό που σας προσφέρει το ποτό, καθώς το αλκοόλ πιθανότατα εξυπηρετεί κάποιου είδους λειτουργία στη ζωή σας. Αν πίνετε παραπάνω για να κοινωνικοποιηθείτε, ίσως θα μπορούσατε να εξετάσετε το ενδεχόμενο να συμμετάσχετε σε άλλες κοινωνικές δραστηριότητες που δεν περιλαμβάνουν αλκοόλ, όπως για παράδειγμα να μπείτε σε μια ομάδα άσκησης, να γραφτείτε σε έναν σύλλογο, να ξεκινήσετε ένα χόμπι... Μπορεί να συνειδητοποιήσετε ότι πίνετε παραπάνω απ’ όσο θα θέλατε προκειμένου να χαλαρώσετε ή να αντιμετωπίσετε το άγχος. Μόλις εντοπίσετε τον λόγο πίσω από την κατανάλωση αλκοόλ, μπορείτε να αναζητήσετε εναλλακτικές δραστηριότητες που θα σας βοηθήσουν να διαχειριστείτε κάποιες δυσκολίες χωρίς να χρησιμοποιείτε ως "λύση" τη βοήθεια από το αλκοόλ.

Δοκιμάστε ένα χρονικό διάστημα αποχής: Ακόμη κι αν ξεπερνάτε ένα μέτριο επίπεδο κατανάλωσης αλκοόλ, δεν έχετε θέμα εθισμού. Αυτό σημαίνει ότι μπορείτε να πατήσετε για ένα διάστημα "παύση" στο αλκοόλ, χωρίς να έχετε κάποια οργανική συνέπεια. Δοκιμάστε να δείτε για πόσο διάστημα μπορείτε να το αποφύγετε εντελώς. Εάν αυτό συμβαίνει χωρίς να επηρεάζεται η προσωπική και κοινωνική σας ζωή, τότε πιθανότατα είστε στα ευρύτερα όρια της γκρίζας ζώνης. Εάν δυσκολεύστε, τότε ίσως θα πρέπει να αξιολογήστε πιο σοβαρά τη σχέση σας με το αλκοόλ.

Παρατηρήστε τα οφέλη της διακοπής του αλκοόλ: Μπορεί να συνηθίζετε να πίνετε για να κοινωνικοποιηθείτε ή να χαλαρώσετε, αλλά με την πάροδο του χρόνου, είναι πιθανό να διαπιστώσετε ότι τα επικίνδυνα επίπεδα κατανάλωσης αλκοόλ στην πραγματικότητα επιδεινώνουν το στρες και το άγχος. Μπορεί επίσης να αρχίσει να παρεμβαίνει στις σχέσεις σας. Μόλις διακόψετε για κάποιο χρονικό διάστημα το αλκοόλ, μπορεί να παρατηρήσετε οφέλη όπως:

Βελτιωμένες σχέσεις
Μειωμένο άγχος
Καλύτερος ύπνος
Αυξημένα επίπεδα ενέργειας και παραγωγικότητας
Απώλεια βάρους
Βελτιωμένη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος

Αν κάνετε ένα διάλειμμα και συνειδητοποιήσετε ότι η αποχή από το αλκοόλ παρέχει αυτά τα οφέλη, μπορεί να ενθαρρυνθείτε να μειώσετε μόνιμα ή να διακόψετε εντελώς την κατανάλωση αλκοόλ.

Ζυγίστε τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα: Ίσως δυσκολεύεστε να αποφασίσετε αν θέλετε να μειώσετε ή να σταματήσετε να πίνετε. Σε αυτή την περίπτωση, μπορεί να καταφέρετε να μειώσετε την κατανάλωση αλκοόλ απαριθμώντας τα υπέρ και τα κατά του αλκοόλ. Ίσως να βιώνετε κάποια οφέλη, όπως η ευκαιρία να κοινωνικοποιηθείτε και να χαλαρώσετε, όταν πίνετε. Από την άλλη πλευρά, πιθανόν να βιώνετε και κάποια μειονεκτήματα, όπως προβλήματα στις σχέσεις σας, συχνό πονοκέφαλο και ίσως άγχος γύρω από την κατανάλωση αλκοόλ. Αν τα μειονεκτήματα υπερτερούν των πλεονεκτημάτων, ίσως αποφασίσετε ότι η συνέχιση του ποτού δεν αξίζει τα προβλήματα που φέρνει στη ζωή σας.

Μήπως χρειάζεται να ζητήσετε βοήθεια;

Όλα τα παραπάνω μπορεί να σας οδηγήσουν σε σκέψεις και συμπεράσματα. Εάν νιώθετε ότι χρειάζεστε οποιαδήποτε βοήθεια για να διαχειριστείτε τη σχέση σας με το αλκοόλ μη διστάσετε να τη ζητήστε. Να θυμάστε ότι δεν μπορούμε να κάνουμε αυτοδιάγνωση μιας διαταραχής χρήσης αλκοόλ και μόνο οι ειδικοί μπορούν να μας βοηθήσουν. Μπορείτε να απευθυνθείτε σε κέντρα ψυχικής υγείας σε δημόσιους φορείς, στο ΚΕΘΕΑ (Κέντρο Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων) ή σε δημόσια νοσοκομεία εάν υποψιάζεστε η κατάχρηση αλκοόλ συνδέεται με προβλήματα υγείας.

Πηγή: Capital.gr