Τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια (ΑΕΕ) είναι η τρίτη αιτία θανάτου, μετά από τα καρδιακά νοσήματα και τις κακοήθειες στην Ευρώπη και αιτία μακροχρόνιας ανικανότητας στις περισσότερες κοινωνίες. Έχει βρεθεί ότι στην Αμερική κάθε 53 λεπτά κάποιος παρουσιάζει ΑΕΕ. Στην Ελλάδα, η ετήσια επίπτωση των ΑΕΕ ανέρχεται σε 587 ασθενείς ανά 100.000 κατοίκους, αριθμός που αντιστοιχεί σε ~65.000 οξέα ΑΕΕ ετησίως. Και παρότι είναι πολύ επικίνδυνα για τη ζωή και παρουσιάζουν μεγάλη θνησιμότητα, υπάρχει ένα μεγάλο πρόβλημα με τους ανθρώπους που επιζούν από αυτά εξαιτίας της αναπηρίας και της χρόνιας ανικανότητας που προκαλούν στους πάσχοντες.

Εγκεφαλικό επεισόδιο και σπαστικότητα

Η σπαστικότητα αποτελεί συχνό επακόλουθο των ΑΕΕ, με συχνότητα εμφάνισης 43%. Παρατηρείται εβδομάδες ή μήνες μετά το ΑΕΕ και την χαρακτηρίζει η συνεχής και ακούσια σύσπαση μίας ή περισσοτέρων μυϊκών ομάδων ως συνέπεια της βλάβης που προκλήθηκε από το επεισόδιο. Παρόλο που η εικόνα των ασθενών που παρουσιάζουν σπαστικά πρότυπα κίνησης όπως κάμψη του αγκώνα, κάμψη του καρπού και πελματιαία κάμψη είναι οικεία, η επίπτωσή τους στην ποιότητα ζωής των ασθενών και των φροντιστών τους συχνά μας διαφεύγει.

Οι σοβαρές συνέπειες της σπαστικότητας μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο

Τα άτομα αυτά αντιμετωπίζουν προβλήματα στην κινητικότητα, δυσκολία στην καθημερινή υγιεινή και συμπτώματα πόνου τα οποία συνοδεύονται από συναισθηματικές και ψυχολογικές επιπτώσεις, οι οποίες περιορίζουν τους κοινωνικούς ρόλους και τις δραστηριότητες τους. Ένα σημαντικό ποσοστό θα εμφανίσει κατάθλιψη ενώ οι μισοί θα οδηγηθούν σε κοινωνική απομόνωση. Ως εκ τούτου, η ποιότητα ζωής τόσο των ασθενών όσο και των μελών της οικογένειας δυσχεραίνεται σημαντικά.

Το μεγαλύτερο όμως πρόβλημα που προκαλεί η σπαστικότητα είναι η δυσκολία εφαρμογής και του προγράμματος αποκατάστασης μετά από το ΑΕΕ. Η αποκατάσταση στοχεύει στη βελτίωση της υπάρχουσας κινητικότητας των ασθενών, ώστε να αυξηθεί ο βαθμός εκτέλεσης καθημερινών δραστηριοτήτων διαβίωσης, όπως: η βάδιση, η ομιλία, η σωματική υγιεινή, το ντύσιμο, η σίτιση, η χρήση της τουαλέτας, η χρήση του τηλεφώνου, κλπ.

Υπάρχει θεραπεία για τη σπαστικότητα;

Η αντιμετώπιση της σπαστικότητας αποτελεί θεραπευτική πρόκληση καθώς σημειώνεται σημαντική απόκλιση κλινικών εκδηλώσεων. Οι ασθενείς παρουσιάζουν σημαντικές διαφορές σε κλινικές εκδηλώσεις, συμπτώματα, βαρύτητα και λειτουργική αναπηρία λόγω σπαστικότητας. Κάποιοι θα είναι σε μεγάλο βαθμό λειτουργικοί, ενώ άλλοι χρειάζονται συνεχή φροντίδα και υποστήριξη στη καθημερινή ζωή.

Επίσης, υπάρχει σημαντική διαφοροποίηση θεραπευτικών στόχων. Ασθενείς και φροντιστές ενδέχεται να έχουν προσδοκίες και προτεραιότητες, που μπορούν να είναι διαφορετικές από τους θεραπευτικούς στόχους των επαγγελματιών υγείας. Τέλος, οι ανάγκες των ασθενών ενδέχεται να τροποποιούνται κατά την πορεία της νόσου.


Η αντιμετώπιση της σπαστικότητας απαιτεί έναν συνδυασμό φυσιοθεραπευτικών και φαρμακολογικών προσεγγίσεων, ο οποίος εξατομικεύεται ανάλογα με τις ατομικές ανάγκες του κάθε ασθενή.


Οι διαθέσιμες από του στόματος χορηγούμενες θεραπείες περιλαμβάνουν τη χορήγηση αντισπαστικών φαρμάκων και ενδείκνυται για πιο γενικευμένες μορφές. Η δράση τους επηρεάζει εξίσου και τις δύο πλευρές (ενώ η σπαστικότητα μετά από ΑΕΕ πλήττει ή την αριστερή ή την δεξιά πλευρά) και συνοδεύεται από συχνές και δοσοεξαρτώμενες ανεπιθύμητες ενέργειες με κυριότερες την καταβολή και την υπνηλία. Γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι αν ένας ασθενής περνάει το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας του στο κρεβάτι λόγω της καταβολής που του προκαλεί η λαμβανόμενη αγωγή δεν θα μπορέσει ποτέ να εφαρμόσει το πρόγραμμα αποκατάστασης που θα του επιτρέψει να ανακτήσει την χαμένη του κινητικότητα.

Ο ρόλος της βοτουλινικής τοξίνης στην αντιμετώπιση της σπαστικότητας

Η βοτουλινική τοξίνη έχει σαφή ένδειξη σε ασθενείς με εστιακή σπαστικότητα του άνω ή/και κάτω άκρου μετά από ΑΕΕ και έχει το πλεονέκτημα ότι η εφαρμογή της μπορεί να προσαρμοστεί στις ανάγκες των ασθενών μέσω της επιλογής διαφορετικών μυϊκών ομάδων και/ή διαφορετικών δοσολογικών μονάδων. Το θεραπευτικό σχήμα μπορεί να τροποποιηθεί συν τω χρόνω σύμφωνα με την ανταπόκριση των ασθενών στο μακροπρόθεσμο πλάνο αποκατάστασης.

Όπως αναφέρεται σε Κείμενο Ομοφωνίας για την αντιμετώπιση της σπαστικότητας μετά το εγκεφαλικό*, η θεραπεία με βοτουλινική τοξίνη αυξάνει το εύρος παθητικών και εκούσιων κινήσεων και διευκολύνει δραστηριότητες όπως την ατομική υγιεινή και το ντύσιμο. Ωστόσο, η χρήση της πρέπει να αποτελεί μέρους δομημένου προγράμματος αποκατάστασης και αποθεραπείας, για να έχει το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.

* Κείμενο ομοφωνίας της Ελληνικής Νευρολογικής Εταιρείας, της Ελληνικής Εταιρείας Αγγειακών Εγκεφαλικών Νόσων και της Ελληνικής Εταιρείας Φυσικής Ιατρικής και Αποκατάστασης.



Πηγή: Capital.gr