Τι είναι η δυσκοιλιότητα;

Η παιδική δυσκοιλιότητα είναι ένα μοτίβο λιγότερο συχνών κενώσεων, το οποίο συνδέεται με δυσφορία. Παρόλο που τα κόπρανα των δυσκοίλιων παιδιών είναι μεγάλα και στέρεα, αυτού του είδους οι κενώσεις δεν πρέπει να συνδέονται με τη δυσκοιλιότητα, εφόσον είναι ανώδυνες και τακτικές. Από την άλλη, τα υγιή παιδιά που τρέφονται με το γάλα της μητέρας τους, συχνά εμφανίζουν ένα μοτίβο σπανιότερων κενώσεων με μαλακά κόπρανα. Παρόλο που οι κενώσεις δεν είναι τόσο συχνές, ούτε αυτή η περίπτωση συνδέεται με τη δυσκοιλιότητα. Το παιδί σας μπορεί να ενεργείται τέσσερις φορές την ημέρα ή μία φορά κάθε 4 ημέρες – αυτό το μοτίβο είναι φυσιολογικό, εφόσον τα κόπρανα δεν είναι σκληρά και αποβάλλονται εύκολα και ανώδυνα.

Επειδή τα φυσιολογικά κόπρανα είναι ένδειξη υγείας, οι γονείς εξετάζουν τα κόπρανα του παιδιού τους. Γι’ αυτό και ανησυχούν όταν το παιδί τους παρουσιάζει δυσκοιλιότητα. Ωστόσο, η δυσκοιλιότητα, ειδικά μετά τα πρώτα νηπιακά χρόνια, σπάνια οφείλεται σε κάποια σοβαρή πάθηση. Στην πραγματικότητα, είναι πολύ συνηθισμένο φαινόμενο. Έρευνα έδειξε ότι το 16% των παιδιών είναι δυσκοίλια, σύμφωνα με τις αναφορές των γονιών.


Τι προκαλεί τη δυσκοιλιότητα;

Η παιδική δυσκοιλιότητα, στο 95% των περιπτώσεων, οφείλεται σε χρόνια λειτουργική δυσκοιλιότητα. Αυτό σημαίνει ότι δεν οφείλεται σε κάποια συγκεκριμένη πάθηση. Αντίθετα, μπορεί να συνδέεται με πολλούς άλλους παράγοντες, όπως η κληρονομική προδιάθεση, η δίαιτα (ελάχιστες άπεπτες ίνες και υγρά), διάφοροι ψυχολογικοί παράγοντες (π.χ. υπερβολική πίεση κατά την εκπαίδευση για τη χρήση της τουαλέτας) και η εύλογη τάση αποφυγής της επώδυνης αφόδευσης, που ευνοεί την κατακράτηση κοπράνων.

Η παιδική δυσκοιλιότητα σπάνια οφείλεται σε κάποια πραγματική πάθηση. Η νόσος του Hirschprung συνδέεται με ελλιπή νευρολογική ανάπτυξη του παχέος εντέρου και μπορεί να προκαλέσει δυσκοιλιότητα από τη γέννηση. Μια ένδειξη για την ύπαρξη αυτής της πάθησης είναι ότι το νεογέννητο δεν κενώνει το μηκώνιο μέσα στις πρώτες 24-48 ώρες της ζωής του. Άλλες συγγενείς ανωμαλίες της σπονδυλικής στήλης και του πρωκτού, καθώς και ορισμένες παθήσεις του ενδοκρινικού συστήματος, μπορεί επίσης να προκαλέσουν δυσκοιλιότητα.


Πώς εκδηλώνεται η δυσκοιλιότητα;

Η συντριπτική πλειονότητα των παιδιών που είναι δυσκοίλια, φαίνονται υγιή. Συνήθως δεν υπάρχει ιστορικό απώλειας βάρους, ανεξήγητων πυρετών, εμετών ή ανορεξίας. Αν εμφανιστούν κάποια από τα προαναφερθέντα συμπτώματα, υπάρχει λόγος ανησυχίας, αφού δηλώνουν την ύπαρξη κάποιας υποβόσκουσας πάθησης. Από την άλλη, το παιδί μπορεί να έχει ιστορικό κατακράτησης κοπράνων, γεγονός που επιβεβαιώνει το πρόβλημα της λειτουργικής δυσκοιλιότητας.

Ενίοτε, η δυσκοιλιότητα συνδέεται με την εγκόπριση (η επαναλαμβανόμενη απώλεια κοπράνων σε ακατάλληλο μέρος), μια κατάσταση ιδιαίτερα ενοχλητική για την οικογένεια. Για να αντιμετωπιστεί η εγκόπριση, θα πρέπει προηγουμένως να καταπολεμηθεί η δυσκοιλιότητα. Στη σελίδα 40 θα βρείτε περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με την εγκόπριση.

Η εξέταση του παιδιού είναι φυσιολογική. Ο γιατρός μπορεί να ψηλαφήσει τα κόπρανα στο κάτω τμήμα της κοιλιακής χώρας. Ενίοτε υπάρχουν ενδείξεις πρωκτικής ραγάδας. Αυτό μπορεί να προκαλέσει μικρή αιμορραγία, η οποία φαίνεται στο χαρτί υγείας μετά το σκούπισμα. Η εξέταση του πρωκτού αποκαλύπτει φυσιολογικό τόνο του σφιγκτήρα και πολλά κόπρανα στο ορθό. Αν το ορθό είναι κενό, το παιδί μπορεί να πάσχει από τη νόσο του Hirschprung.


Πώς αντιμετωπίζεται η δυσκοιλιότητα;

Η δυσκοιλιότητα αντιμετωπίζεται καλύτερα όταν η θεραπευτική αγωγή είναι εξατομικευμένη. Η ήπια δυσκοιλιότητα που εμφανίζεται ύστερα από μια σύντομη ασθένεια με πυρετό και μειωμένη λήψη τροφής, θα πρέπει να αντιμετωπίζεται με διαφορετικό τρόπο από την περίπτωση ενός παιδιού που κρατάει από αντίδραση τα κόπρανά του κι έπειτα ενεργείται οπουδήποτε. Ωστόσο, η θεραπευτική αγωγή είναι περίπου ίδια. Πρώτον, ο παιδίατρος πρέπει να αξιολογήσει τους οργανικούς και ψυχολογικούς παράγοντες. Ίσως χρειαστεί να αποκλειστούν ορισμένα αίτια, ώστε να κατανοηθεί καλύτερα το πρόβλημα. Αφού εντοπιστεί το πρόβλημα, θα πρέπει να τηρηθεί μια σαφής θεραπευτική αγωγή. Έπειτα, θα πρέπει να κενωθεί το έντερο. Αυτό επιτυγχάνεται με υπακτικά που λαμβάνονται από το στόμα, αλλά ενδέχεται να χρειαστεί και κλύσμα. Η αποβολή των κοπράνων συμβάλλει στην αποκατάσταση του μυϊκού τόνου στο ορθό, αλλά και της ανάγκης για αφόδευση. Τέλος, απαιτείται ένα πρόγραμμα συντήρησης, ώστε να εξασφαλιστεί η τακτικότητα των κενώσεων. Συνήθως, αυτό περιλαμβάνει τροποποιήσεις της δίαιτας του παιδιού, αλλαγές ορισμένων συνηθειών του και συνετή χρήση υπακτικών.

Μια από τις νέες συνήθειες θα πρέπει να είναι ο προγραμματισμός τακτών διαστημάτων για αφόδευση. Αν το παιδί είναι ώριμο, ένα ημερολόγιο και ένα πρόγραμμα ανταμοιβής μπορούν να εξασφαλίσουν θετικά αποτελέσματα. Οι οικογενειακοί καβγάδες σχετικά με τα ζητήματα της αφόδευσης θα πρέπει να σταματήσουν. Ενθαρρύνετε το παιδί να πηγαίνει μόνο του στην τουαλέτα. Αν δεν υπάρχει πεδίο μάχης, δεν θα υπάρχουν και συγκρούσεις ισχύος.

Παρόλο που δεν υπάρχουν σαφή στοιχεία για το ρόλο των διαιτητικών αλλαγών στην αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας, οι τροποποιήσεις στη διατροφή συχνά αποδεικνύονται αποτελεσματικές. Συνιστάται δίαιτα με υψηλή περιεκτικότητα σε ίνες και πολλά υγρά. Προσθέστε στη δίαιτα του παιδιού σας δημητριακά με πίτουρο, ψωμί ολικής άλεσης, δαμάσκηνα ή σύκα, ψημένα φασόλια, μπιζέλια, φακές και καλαμπόκι. Συνιστάται η κατανάλωση διαιτητικών υδατανθράκων, ειδικά της σορβιτόλης, αφού αυξάνουν τη συχνότητα των αφοδεύσεων – υπάρχουν στο χυμό του μήλου και του δαμάσκηνου, καθώς και στα αχλάδια. Ενθαρρύνετε το παιδί να ακολουθεί μια ισορροπημένη διατροφή που θα περιλαμβάνει όλες τις διατροφικές ομάδες, συμπεριλαμβανομένων των φρούτων και των λαχανικών. Ωστόσο, φροντίστε να μην το πιέζετε, ώστε να αποφεύγονται οι καβγάδες.

Τα υπάρχοντα φάρμακα βοηθούν σημαντικά στην καταπολέμηση της χρόνιας δυσκοιλιότητας. Συνήθως, η πολύμηνη χορήγηση υπακτικών δυσαρεστεί γονείς και παιδιά, αλλά η χρήση τους είναι ευεργετική. Υπάρχουν διάφορα είδη υπακτικών. Ορισμένα, όπως το μεταλλικό έλαιο, είναι λιπαντικά. Άλλα, όπως η λακτουλόζη και η σορβιτόλη, αυξάνουν την περιεκτικότητα των κοπράνων σε νερό. Επίσης, υπάρχουν διεγερτικά υπακτικά που βοηθούν στην κένωση και στην αποκατάσταση του μυϊκού τόνου του ορθού. Ενίοτε, είναι απαραίτητα τα υπόθετα και το κλύσμα, ώστε να κενωθεί επαρκώς ο πεπτικός σωλήνας. Αυτά χορηγούνται κατόπιν ιατρικής σύστασης, αφού οι παρενέργειές τους μπορεί να είναι σοβαρές. Η χρήση τους είναι δυσάρεστη για τα παιδιά.