Όταν οι νέες μητέρες μού λένε πόσο σωματικά και συναισθηματικά διαλυμένες αισθάνονται, συνήθως τους απαντώ: μη στεναχωριέσαι, οι μαμάδες δεν παθαίνουν τίποτε. Δυστυχώς όμως αυτό δεν ισχύει πάντα. Έτσι, από τη μητέρα που έχει λίγο συνάχι και πολλούς συγγενείς γύρω της να της λένε να μη θηλάσει για να μην κολλήσει το μωρό της, ως τις συγκινητικές ιστορίες τυφλών ή ανάπηρων μητέρων που φροντίζουν ολομόναχες τα μωρά τους και τα θηλάζουν αποκλειστικά, θα μιλήσουμε πιο συγκεκριμένα για παθολογικές καταστάσεις, οξείες και χρόνιες, που αφορούν τη γυναίκα η οποία θηλάζει.

Προβλήματα της μητέρας από τον τοκετό

Εκλαμψία
Η έναρξη του θηλασμού αποφασίζεται με βάση την κατάσταση υγείας του μωρού και της μητέρας. Το μωρό μπορεί να είναι πρόωρο ή μικρό για την ηλικία κύησης και να νοσηλεύεται και η μητέρα να παίρνει φάρμακα μη συμβατά με το θηλασμό. Φαίνεται πως ο θηλασμός, προκαλώντας έκκριση ορμονών χαλάρωσης και αγάπης, δρα θεραπευτικά για τις λεχώνες με υπέρταση, οπότε η εδραίωση της γαλουχίας με άντληση γάλακτος είναι από κάθε άποψη επιθυμητή. Η άντληση πρέπει να αρχίζει μόλις η κατάσταση της μητέρας σταθεροποιηθεί. Αργότερα, καθώς το μωρό μεγαλώνει, η μητέρα απομακρύνεται από την απειλητική για τη ζωή της κατάσταση και υπάρχει μεγαλύτερη επιλογή, ο θηλασμός συνεχίζεται εντελώς φυσιολογικά.

Κατακράτηση πλακούντα
Σπανίως ο πλακούντας δε βγαίνει ολόκληρος από τη μήτρα μετά το μωρό. Τα τμήματα που παραμένουν κολλημένα στα τοιχώματα της μήτρας συνεχίζουν να παράγουν ορμόνες οι οποίες αναστέλλουν την έκκριση γάλακτος –όπως έκαναν κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Εάν αληθινά δεν έχετε σταγόνα γάλα, συζητήστε το με το γιατρό σας γιατί ενδέχεται να έχετε κατακράτηση πλακούντα.

Άσθμα
Το άσθμα δε μεταδίδεται με το θηλασμό. Ως αλλεργική και «κληρονομική» νόσος, μπορεί να περάσει στο μωρό και η εκδήλωσή της να επισπευσθεί όταν αυτό σιτίζεται με ξένο γάλα. Έτσι η μητέρα με άσθμα και κάθε είδους αλλεργία έχει ιδιαίτερο κίνητρο να θηλάσει.
Τα φάρμακα που παίρνει η μητέρα (εισπνεόμενα βρογχοδιασταλτικά και κορτικοστεροειδή) είναι απολύτως συμβατά με το θηλασμό. Η θεοφυλλίνη, που σπανίως χρησιμοποιείται πλέον, μπορεί να προκαλέσει ευερεθιστότητα στο μωρό.

Υπερβολική κόπωση
Ο θηλασμός και το μεγάλωμα του μωρού προκαλούν εξάντληση στη μητέρα, κυρίως όταν δεν τρέφεται και δεν κοιμάται επαρκώς. Για να αποφύγετε και για να ξεπεράσετε τις κρίσεις υπερβολικής κόπωσης:
• Προσπαθήστε να κοιμάστε όποτε κοιμάται το μωρό.
• Καταναλώστε καθημερινά κρέας, μελάσα (4 κουταλιές της σούπας την ημέρα) και αποξηραμένα φρούτα –κυρίως σύκα που δεν τα έχουν ασπρίσει.
• Πάρτε το ανθοΐαμα Bach, Olive, 4 σταγόνες σε ένα ποτήρι νερό και πίνετε μια γουλιά κάθε 1 ώρα όταν είστε ξύπνια.
• Πιείτε τσάι από τσουκνίδα, 4 κούπες την ημέρα.
• Πάρτε Zell Oxygen + Royal Gelly, μια αμπούλα πρωί βράδυ.
Eάν δε δείτε βελτίωση σε λίγες μέρες απευθυνθείτε στο γιατρό σας γιατί ίσως εμφανίζετε κατάθλιψη ή κάποιο ορμονικό ή άλλο πρόβλημα.

Δυσκοιλιότητα
Η δυσκοιλιότητα που είχατε προ τοκετού συνήθως ξεπερνιέται με το φυσιολογικό τοκετό. Η δίαιτα βοηθά, οπότε μην καταναλώνετε ζυμαρικά, πατάτες, μπανάνες, γάλα. Τρώτε φρούτα και πίνετε άφθονο νερό.

Σακχαρώδης διαβήτης τύπου Ι (ΣΔΙ)
Η μητέρα με ινσουλινοεξαρτώμενο σακχαρώδη διαβήτη μπορεί να θηλάσει το παιδί της για όσο καιρό επιθυμεί, και έχει ιδιαίτερο συμφέρον να το κάνει. Η ινσουλίνη δε βλάπτει το μωρό, καθώς είναι μια φυσική ορμόνη του σώματος που η μητέρα παίρνει εξωγενώς, γιατί δεν την παράγει. Εργασίες που έγιναν σε μητέρες με ΣΔΙ βρήκαν πως εκείνες που θήλασαν για καιρό τα παιδιά τους ήταν λίγο μεγαλύτερες σε ηλικία, έπασχαν από ΣΔΙ περισσότερα χρόνια και είχαν πιο υψηλό μορφωτικό επίπεδο.
Με όποιο τρόπο κι αν γέννησε, η μητέρα με ΣΔΙ πρέπει να βάλει το μωρό στο στήθος το συντομότερο δυνατόν μετά τη γέννα. Το μωρό μπορεί να είναι πρόωρο και να παρουσιάσει προβλήματα λόγω της προωρότητας, να εμφανίσει υπογλυκαιμία, ίκτερο ή, σε σπάνιες περιπτώσεις, να πάσχει από συγγενή νοσήματα. Η μητέρα είναι καλό να προετοιμαστεί ψυχολογικά για το ότι αρχικά ίσως το μωρό κρατηθεί για παρακολούθηση από τους παιδίατρους, και να αρχίσει να αντλεί γάλα συστηματικά ανά τρίωρο μέρα και νύχτα για να εγκαταστήσει τη γαλουχία. Η άντληση πρέπει να γίνει με μεγάλη ηλεκτρική αντλία.
Καθώς με το θηλασμό η μητέρα αποβάλλει σάκχαρο –τη λακτόζη- από τον οργανισμό της, χρειάζεται να παίρνει λιγότερη ενέσιμη ινσουλίνη (έως και 30% σύμφωνα με κάποιες εργασίες) και να καταναλώνει περισσότερες θερμίδες (500 - 800 kcal/ ημέρα). Υπάρχουν, αλλά σπανίζουν, διαβητικές μητέρες που θεραπεύονται πλήρως από την πάθησή τους ενόσω θηλάζουν, και μπορεί να μην την ξαναεμφανίσουν για χρόνια.
Η θηλάζουσα μητέρα με ΣΔΙ είναι λίγο περισσότερο επιρρεπής σε μαστίτιδες και μυκητιάσεις, οι οποίες πρέπει να αντιμετωπίζονται όπως αναφέρεται στα αντίστοιχα κεφάλαια του βιβλίου και να μην αποτελούν αφορμή διακοπής του θηλασμού.

Μητέρες με καρκίνο
Η μητέρα με καρκίνο μπορεί να συνεχίσει να θηλάζει στο διάστημα που γίνονται οι διαγνωστικές διαδικασίες, το χειρουργείο και οι ακτινοβολίες, εάν αυτές δεν αφορούν το στήθος. Εως τώρα ήταν γνωστό ότι με την έναρξη της χημειοθεραπείας έπρεπε να σταματήσει το θηλασμό. Τελευταία χρησιμοποιούνται κάποια νέα χημειοθεραπευτικά φάρμακα που απομακρύνονται πλήρως από το σώμα του πάσχοντος σε σύντομο χρονικό διάστημα (λ. χ. σε 10 μέρες), οπότε η μητέρα μπορεί να αντλεί το γάλα της γι’ αυτό το διάστημα και να το πετάει. Το μωρό, αν δεχθεί, μπορεί να ξαναρχίσει να θηλάζει κανονικά ως την επόμενη χημειοθεραπεία, οπότε ξαναρχίζει η άντληση κ.ο.κ.
Ο θηλασμός πρέπει επίσης να σταματήσει, όταν γίνεται θεραπεία με ραδιοϊσότοπα και εάν κριθεί από τους ογκολόγους ότι οι ορμόνες της γαλουχίας θα επηρεάσουν αρνητικά έναν ορμονοεξαρτώμενο όγκο.
Όταν μια γυναίκα ολοκληρώσει τη θεραπεία που της προτείνεται, μπορεί, σε πολλές περιπτώσεις, να επιδιώξει νέα εγκυμοσύνη μετά την πάροδο 5ετίας χωρίς προβλήματα. Σ’ αυτή την περίπτωση μπορεί να παράγει άριστης ποιότητας γάλα και να θηλάσει. Όποτε χρειάζεται να κάνει εξετάσεις που συμπεριλαμβάνουν σκιαστικές ουσίες ή ραδιοϊσότοπα, διακόπτει προσωρινά το θηλασμό.
Για τις γυναίκες που έχουν καρκίνο, και ειδικά καρκίνο του μαστού, κατά τη διάρκεια του θηλασμού ή αμέσως μετά τη διακοπή του και αγωνιούν για το μωρό, δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι καρκινικά κύτταρα περνούν στο γάλα και επιμολύνουν το μωρό.